Voor katholieken geldt Mei als dé Mariamaand. Op weg naar Pinksteren kunnen we ons afvragen: waar komt die devotie vandaan?
Met enige goede wil kun je een enkele aanzet vinden in de middeleeuwen, maar van volksdevotie is dan nog geen sprake. Geleerden wijzen er graag op dat Maria de plaats moest innemen voor allerhande heidense gebruiken. De naam van de maand Mei gaat terug op de Romeinse moedergodin Maia. Zij staat voor vruchtbaarheid, ontluikend leven, liefde.
Rond de eerste van haar maand kenden de Romeinen de Floralia, feesten en spelen ter ere van de bloemengodin Flora. Op middeleeuwse afbeeldingen wordt de meimaand geïllustreerd door boeren op het land, bloemen, vogeltjes en ridders te paard die met hun geliefde de natuur intrekken. Er werd volop gedanst en mensen leidden hun eigen leven.
Dit tot verdriet van de kerkelijke overheden. In 1579 probeert Carolus Borromeus, in zijn bisschopsstad Milaan, de aandacht van de bevolking af te leiden van dergelijke excessen, en ze om te buigen in gebedsstonden voor het beeld van Maria in de kathedraal. In die jaren heerste juist de pest in Noord-Italië. Ook elders in de wereld ging men in diezelfde tijd tot Maria bidden. Een devotie ontstond…, tot op de dag van vandaag, nu we ons bevinden in de meimaand, tussen Hemelvaart en Pinksteren, ten tijde ook van een epidemie. Maar wie is zij?
Maria – zo vertellen ons oude verhalen en oude schilderijen – verbleef na Jezus’ dood in de kring van zijn eerste apostelen. Zij die het leven gaf aan Jezus, bracht ook leven terug in de kring van zijn uitgedoofde volgelingen.
Achter dichte luiken (beloken Pasen), vertelt de Bijbel, zitten ze verdrietig en uitgeblust bijeen om zijn vroege, onverdiende dood, net als velen van ons in een soort lockdown.
Maar dan gaat er met Maria in hun midden toch weer een vuurtje branden; ze raken opnieuw begeesterd: de luiken gaan weer open, ze durven de straat op en hun boodschap wie Jezus was en wat Hij wilde, wordt verstaan.
Dat was de eerste maar niet de laatste keer dat het evangelie eerst niet werd verstaan en christelijke denken leek uitgedoofd, maar dat het vuur toch weer oplaaide en mensen opnieuw bezielde. De geschiedenis laat zien dat het christendom vanaf het begin goede en uitbundige periodes heeft gekend, maar ook tijden dat het een kwijnend bestaan leidde, of dat het alleen nog leefde bij kleine groepen achter gesloten deuren…
In zo’n tijd lijken wij ook nu weer beland. Geloven mag nog wel, maar achter de voordeur, met de luiken dicht…
Wat kunnen we daaraan doen? Weinig of niks. Dat hoort bij het leven; bij alle groei hoort lente en zomer, maar horen ook tijden van herfst en winter. Zo zijn er zomerse tijden dat het evangelie wordt verteld, vertaald en verstaan, maar ook tijden waarin het evangelie onverstaanbaar wordt doorgegeven in oude, diepzinnige, soms versleten woorden.
Met Pinksteren bidden we nog meer dan anders (en op voorspraak van Maria!) dat ons geloof weer kleur en smaak krijgt…, hopend dat we met elkaar onze lockdown stillekes kunnen doorbreken, met aandacht (gepaste afstand) voor mensen om ons heen…
Gebed tot Maria
Als gij haar volgt, verdwaalt gij niet.
Als gij haar aanroept, wanhoopt gij niet.
Als gij aan haar denkt, vergist gij u niet.
Als zij u steunt, valt gij niet.
Als zij u beschermt, vreest gij niet.
Als zij u leidt, wordt gij niet moe.
Als zij u begunstigt, bereikt gij uw doel.
